ArtZuid, Je wereld onderste boven

ArtZuid, Je wereld onderste boven

Ronald A. Westerhuis – Shine 2021

Deze serie gaat over de sculpturen van de ArtZuid route in Amsterdam te verbinden met rouw. Verlies is onlosmakelijk verbonden met het leven. Liever staan we hier niet bij stil. Rouw is de keerzijde van de liefde en iets wat je lief is verliezen doet pijn of het nu gaat om overlijden, werk, scheiding, gezondheid of toekomstverwachtingen.

Deze tweede sculptuur verbeeld voor mij de wereld die onderste boven is. In rouw kan je dit heel sterk ervaren, want door een ingrijpend verlies is je leven voorgoed veranderd. De wereld staat voor jou op zijn kop.
De Amerikaanse rouwdeskundige William Worden onderscheidt vier rouwtaken, waar de meeste rouwende wel herkenning in vinden. En toch blijft rouwen voor iedereen anders en iedereen doet het op zijn eigen manier. Deze vier rouwtaken zijn onderdeel van een rouwproces en hebben geen vaste volgorde, soms kunnen verschillende rouwtaken zelfs op een dag voorkomen.

1. De realiteit van het verlies onder ogen zien.
Het verlies is zo onwerkelijk, dat onze geest het in eerste instantie verdringt. Dit is een natuurlijke bescherming, omdat de werkelijkheid te erg is om te bevatten. Verstandelijk weten we het wel, maar het emotionele besef komt later. Een vriendin vertelde mij dat toen haar vader overleden was ze boos was op de wereld en de bomen, want die kregen nieuwe blaadjes. De wereld om haar heen ging door en haar wereld stond stil en onderste boven.
2. Omgaan met de pijn en het verdriet die het verlies veroorzaakt.
Het kunnen toelaten van verschillende gevoelens staat centraal. Dit kan onder andere boosheid, angst, verwarring, verdriet, spijt en ook schuldgevoelens zijn. Ook lichamelijke pijn kan een uiting van deze gevoelens zijn. Deze gevoelens kunnen heel verwarrend, vermoeiend en ook pijnlijk zijn.
3. Het aanpassen aan het leven zonder je dierbare en verder leven met het gemis.
In het begin herinnerd alles je aan je dierbare. Bij elke muziek die ik hoorde sloeg de tekst wel op Paul, mijn partner die overleden was en voelde ik het gemis. Structuren verdwijnen of veranderen want je omgeving reageert anders op een stel dan op een alleenstaande. Je neemt taken en werkzaamheden van de ander over of besteed ze uit. Je mist de atmosfeer die jullie samen hadden en ook het toekomst perspectief is niet meer wat het was. Dit vraagt aanpassingen en soms ook nieuwe vaardigheden.
4. Verlies integreren in je leven.
Je dierbare zal altijd een deel van jouw leven zijn, je verweeft het als het ware met je leven. Alleen fysiek is je dierbare niet meer aanwezig. De band met je dierbare wordt opnieuw vormgeven, het wordt ook wel een symbolische band genoemd. Draag jij bijvoorbeeld iets symbolisch bij je, wat je aan je dierbare herinnert? Het verdriet wordt minder en beheerst niet meer je hele leven. Natuurlijk heb je nog moeilijke dagen en je kunt je ook weer regelmatig op de toekomst richten, je open stellen voor je omgeving en nieuwe ontwikkelingen.

Je vraagt je nu waarschijnlijk af of het verlies ooit overgaat? Dit is voor iedereen anders. De een pakt het leven snel weer op en merkt na een aantal jaren dat de rouw er toch nog is en aangegaan dient te worden. Een ander rouwt de eerste jaren en kan langzaam het leven weer oppakken en er ook weer van genieten. Er bestaan geen regels voor en doe wat voor jou goed voelt. Mocht je hier ondersteuning bij willen hebben, neem dan gerust contact op.

ArtZuid, welk gezicht laat jij zien als je rouwt?

ArtZuid, welk gezicht laat jij zien als je rouwt?

Deze serie gaat over de sculpturen van de ArtZuid route in Amsterdam te verbinden met rouw.
Verlies is onlosmakelijk verbonden met het leven. Liever staan we hier niet bij stil. Rouw is de keerzijde van de liefde en iets wat je lief is verliezen doet pijn of het nu gaat om overlijden, werk, scheiding gezondheid en/of toekomstverwachtingen.

Ik begin met de kunstenaar Joseph Klibansky, die de sculptuur maakte van de godin Afrodite uit de Griekse mythologie met een Afrikaans olifantenmasker op.
Voor mij roept dit de associate op met: ‘Welk gezicht laat jij zien als je in de rouw bent?’
Hoe voel je je van de binnenkant en laat je dit ook zien aan de buitenkant? Wat voor masker heb je op?
We kunnen allemaal zien hoe iemand eruit ziet en dat betekend niet dat de persoon zich ook zo voelt. Het is uiteraard goed als het hetzelfde is. In de rouw probeer je je groot te houden, je wilt niet altijd laten zien hoe verdrietig je bent.
Tijdens de lotgenoten groepen, die ik als vrijwilliger begeleidt voor Humanitas, maken de deelnemers halverwege een tekening van de linkerhelft van hun gezicht en de rechterhelft van hun gezicht. De ene kant hoe hun binnenkant eruit ziet en de andere kant hoe hun buitenkant eruit ziet. Dit zijn meestal hele mooie en verdrietige tekeningen, die heel inzichtgevend zijn. Zeker als de deelnemer erover verteld. Dit toont duidelijk dat de binnenkant bij rouw anders is dan de buitenkant en dat we dit niet altijd durven tonen.

Omgaan met heftige emoties

Omgaan met heftige emoties

Ontspannen en focus op je ademhaling bij heftige emoties. 

Bij het maken van mijn e-boekje kwam het onderwerp: “hoe om te gaan met heftige emoties na het overlijden van een dierbare” ter sprake. Naar aanleiding daarvan werd dit een onderwerp in mijn e-boekje en heb ik deze tekst en geleide ontspanning gemaakt.

Hieronder de tekst van het e-boekje:
Emoties kunnen onverwacht opkomen. Iemand zegt iets, je ruikt de geur van tabak of parfum, je hoort een bepaald lied en het raakt je.

“Patricia werd diep geraakt toen ze op de radio het nummer van John Legend hoorde. Kort voor het overlijden van Steven waren ze samen nog naar het concert geweest. Het hartzeer was er ineens weer en de tranen liepen over haar wangen. Het was niet gemakkelijk, maar door het toe te laten voelde het ook bevrijdend.”

Soms word je opeens overmand door emoties, zoals bij Patricia. Wees gerust, de intensiteit van deze emoties nemen ook weer af. Als je het kunt, ga dan even rustig zitten en adem diep in naar je buik of naar de plek in je lichaam waar je de emoties voelt. Je zult merken dat als je je gevoelens toelaat en er naartoe ademt, de heftige emotie of het nare gevoel langzaam afneemt en je je rustiger gaat voelen.

Als ondersteuning kan je deze geleide ontspanning doen.

 

Andere Feestdagen

Andere Feestdagen

Zondagavond heb ik thuis gedanst en kwam het nummer Aquarius van de musical Hair voorbij. De volgende tekst uit het lied spreekt mij aan.

Harmony and understanding – Eensgezindheid en begrip
Sympathy and trust abounding – Medegevoel en vertrouwen in overvloed
No more falsehoods or derisions – Geen leugens of spotternij
Golden living dreams of visions – Reële gouden droomvisioenen
Mystic crystal revelation – Mystieke openbaringen
And the mind’s true liberation – En de ware bevrijding van de geest

De Aquarius of Vissentijdperk staat voor het transformeren van de wereld naar meer menselijke waarden. De tekst geeft het voor mij mooi weer.
Dit jaar was voor mij duidelijk een jaar van bezinning en meer naar mijzelf gaan. Een jaar waarin we meer rekening houden met anderen en elkaars mening respecteren, hoe moeilijk dat soms ook is. Een jaar waarin we genoeg hebben van luchtvervuiling en meer één werden met de natuur. Helaas ook een jaar waar meer eenzaamheid was en mensen niet altijd op een fijne manier afscheid hebben genomen van dierbaren.

Kerstmis is een tijd om met familie door te brengen en nu breng je deze tijd zonder je dierbaren door. Het gemis is zo voelbaar, je had ze er graag bij gehad. Kerst en de jaarwisseling zal dit jaar voor veel mensen anders zijn. Lukt het je om het toch nog bijzonder te maken?
Wat voor omstandigheden jij je in bevindt en wat je ook gelooft, ik wens jou dagen van licht, eigenliefde en verbondenheid in het nieuwe Aquarius tijdperk.

De functie van huilen

De functie van huilen

De functie van huilen bij verlies

De afgelopen week had ik individuele gesprekken voor de lotgenotengroep rouw. Twee vrouwen vertelden dat ze sinds het overlijden van hun man iedere dag huilden. Dit bracht bij mij herinneringen naar boven over hoeveel ik huilde in mijn rouwproces. Over de functie van huilen na verlies, culturele aspecten, wetenschappelijke en psychologische inzichten gaat deze blog.

Huilen mag?
Afhankelijk van de cultuur en het gezin waarin je bent opgegroeid en hoe je ouders met emoties c.q. huilen omgingen; heb je geleerd of huilen getolereerd werd of niet. We zien dat huilen tegenwoordig minder onderdrukt wordt. Dit is een goede ontwikkeling. Hierin kan het ook nog uitmaken of je man of vrouw bent, omdat er vroeger een overtuiging leefde; “mannen huilen niet.”

Niet kunnen huilen
Bij verlies komen er een scala van emoties voorbij, zoals verdriet, boosheid, angst. Als we geleerd hebben onze emoties onder controle te houden, gaan we tranen verdringen.
Het is beter het verlies en de pijn aan te gaan, dan het weg te stoppen. Als je het te lang negeert, kan het zich op andere manieren uiten. In het ergste geval kan het je leven verstoren, door bijvoorbeeld overwerkt te raken of ziek te worden.

Balans vinden
Soms wil je niet met het verlies bezig zijn, omdat dat de pijn en de tranen weer oproept. Afleiding is daarbij een wenselijk en normaal gegeven bij verlies.
Volgens het duale proces model van Stroebe en Schut is het een slingerbeweging tussen het bezig zijn met het verlies en afleidende activiteiten.

Huilen lucht op en kalmeert
De psycholoog Alex Goetz deed onderzoek naar de invloed van huilen op het lichaam. Verdriet veroorzaakt stress die zich opslaat in je lichaam en door te huilen, vermindert je stress level en wordt je kalmer. Het overgrote deel van mensen voelen zich beter na het huilen. Huilen is een ontlading en zorgt voor opluchting.

Communicatie en verbinding
Als je verdriet hebt en huilt laat dit je kwetsbaarheid zien. Familie en vrienden kunnen je dan tot steun zijn. Laten zien hoe je je voelt, zorgt voor een diepere relatie met de mensen om je heen.

Tot slot
Merk je toch dat je vastloopt in je verdriet en je hebt behoeft om hierover van gedachten te wisselen, neem dan gerust contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Zichtbaar zijn, wat betekent dat?

Zichtbaar zijn, wat betekent dat?

Zichtbaar zijn betekent voor mij echt contact maken en jezelf laten zien met al je gevoelens. Echt contact met jezelf en anderen is essentieel voor de kwaliteit van je leven. Kan je je gevoelens delen als je een dierbare hebt verloren die zo belangrijk in je leven was?

Soms gaat het vanzelf om je gevoelens toe te laten en kan je dit delen met familie en/of vrienden. Soms willen we ons groothouden. Hoe vermoeiend is het om naar de buitenwereld te doen alsof het allemaal wel goed gaat. En denk je soms: “alsjeblieft niet DIE vraag stellen, want dan ga ik huilen en ik wil niet zielig gevonden worden”. Vaak zijn we alleen met ons verdriet, omdat we niet gewend zijn hulp te vragen.

Emoties hebben een belangrijke functie: angst beschermt en maakt klaar wakker, woede verdedigt en geeft kracht, verdriet ontlaadt, zuivert en geeft ruimte. Een emotie is een innerlijke beleving of gevoel die samen gaan met lichamelijke reacties, gezichtsuitdrukkingen en gedrag. Als we onze emoties niet kunnen toelaten of kunnen loslaten, kan dit het gezonde functioneren in de weg staan. Op den duur kunnen deze zich in ons lichaam als klachten manifesteren.

De meeste mensen hebben al vroeg geleerd om emoties te onderdrukken. Hierdoor kan het moeilijker zijn deze toe te laten in een rouwproces. Heb jij bij jou verlies je verdriet kunnen toelaten of heb je misschien hierbij hulp nodig?
Neem dan gerust vrijblijvend contact op of maak een afspraak via mijn website www.palmyrabakker.nl